| فراخوان برای اخلاق در کشاورزی پایدار: جامه‌ی کهنه‌ست ز بزّاز نو |
| کد مقاله : 1287-FCEAF |
| نویسندگان |
|
عبدالمجید مهدوی دامغانی * دانشیار اگرواکولوژی پژوهشکده علوم محیطی- دانشگاه شهید بهشتی و مشاور علمی آرمان پندار هستی (پُرفیرو) |
| چکیده مقاله |
| در مورد مشروعیت اخلاقی کشاورزی بحثی طولانی میان اندیشمندان در دوره‌های گوناگون وجود داشته است؛ یک گروه، کشاورزی را به دلیل دست‌ورزی در محیط و شرایط طبیعی محیط فعالیتی ناهمسو با قوانین حاکم بر طبیعت و اخلاق زیستی فرض کرده‌اند و در مقابل، بسیاری هم بر این باور بوده‌اند که کشاورزی به دلیل تامین نیاز غذا، پوشاک و انرژی برای آدمی اساساً و بالذات فعالیتی اخلاقی است. مادام که کشاورزی در چارچوب قوانین طبیعت و همسو با ظرفیت محیطی بوده است از سوی اندیشمندان حوزه اخلاق به چالش کشیده نشده است؛ چالش‌ها از مدیریت تعارض میان کشاورزی و محیط زیست یا مدیریت منافع انسان و محیط برخاسته است. یکی از چالش‌های کشاورزی در هزاره سوم این است که به نظر می‌رسد متخصصان و تولیدکنندگان کشاورزی بحث اخلاق کشاورزی را در جایگاه واقعیاش قرار نداده و اولویتی را برای آن در ذهن خود قایل نبودهاند. کشاورزی رایج بر اساس مکتب انسان‌محوری است. این نگاه که در آن به حیات تمام موجودات زنده احترام گذاشته نمیشود و ادامۀ حیات و بقای یک موجود زنده همراه با نابودی موجودات زندۀ دیگر است، عاری از اخلاق است. در کشاورزی پایدار، محوریت از «انسان» به «حیات» یا طبیعت به عنوان مادر حیات تفویض شده است و فعالیتهای انسان در حوزۀ کشاورزی با معیار اخلاق زیستی و کشاورزی به طور مرتب مورد پایش و ارزیابی قرار میگیرد. مساله‌ی محیطی کنونی مربوط به "حفظ" طبیعت نیست، بلکه مساله این است که طبیعت را به شکلی صحیح دست‌ورزی کنیم، و البته ممکن است گاهی دست‌ورزی صحیح مستلزم "حفاظت" از طبیعت و "حفظ" آن در برابر دست‌ورزی باشد». بنابراین، کشاورزی نه فی‌نفسه فعالیتی اخلاقی و نه فی‌نفسه اقدامی ضداخلاقی در برابر طبیعت است. پیروی یا پرهیز از کاربست اصول اخلاق در کشاورزی است که اعتبار اخلاقی آن را تعیین می‌کند. |
| کلیدواژه ها |
| اگرواکولوژی، انسان‌محوری، صیانت، حق حیات. |
| وضعیت: چکیده برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است |
