بررسی فقهی–اخلاقی آفت‌کش‌های جانوری رایج با تاکید بر حقوق حیوانات
کد مقاله : 1239-FCEAF (R1)
نویسندگان
محمد شفیعی *1، عباس ساویز2
1استاد مرکز فقهی ائمه اطهار ع
2استاد خارج حوزه علمیه قم
چکیده مقاله
با ظهور ترکیبات آفت‌کش جدید و بهره‌گیری بی رویه از این مواد، عوارض قابل توجهی دامنگیر بشر و جانوران شده است. پژوهش‌های اسلامی پیرامون نحوه تعامل با محیط زیست هم برای جعل قوانین مرتبط بسترسازی خواهند کرد و هم در مرحله اجرای این قوانین، برای قشر متدین جامعه ضمانت اجرای شرعی به همراه خواهند داشت. به‌رغم کاربرد وسیع امروزی آفت‌کش‌های جانوری، جوانب اخلاقی و فقهی این آفت‌کش‌ها به ندرت مورد تحقیق قرار گرفته و موارد موجود، فقط در لابه‌لای سایر مباحث و به شکل جزئی مورد اشاره قرار گرفته‌اند. هدف از این تحقیق که با روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده بررسی موضوع شناسانه سموم جانوران خشکی است؛ به این منظور ابتدا به مهمترین هنجارها در بهره‌گیری از آفت‌کش‌ها، به عنوان متغیرهایی که در موضوع شناسی اخلاق حرفه‌ای کشاورزی از نگاه اسلام باید مورد توجه قرار گیرند، اشاره مختصری شده تا در گام بعد، رایج‌ترین انواع سموم بررسی شوند. مهمترین این متغیرها عبارتند از: 1. لزوم به کارگیری راهکارهای پیشگیرانه، مقدم بر به کارگیری سم؛ 2. لزوم تقدم روش‌های کم آسیب در آفت‌کشی؛ 3. لزوم خودداری از آسیب به انسان و جانوران غیر هدف؛ 4. رجحان روش‌های کمتر رنج‌آور برای جانور هدف. با توجه به این متغیرها و با تاکید بر حقوق حیوانات، آفت‌کش‌های کشاورزی ضمن دو گروه جونده کش (مشتمل بر ترکیبات معدنی، ترکیبات فسفره و سموم کومارینی) و حشره‌کش (مشتمل بر انواع سموم ارگانیک و سنتتیک) به تفصیل بررسی شده، بر مزایا، معایب و جوانب اخلاقی که ضروری است حین به کارگیری آن‌ها مورد توجه قرار گیرند تاکید شده است.
کلیدواژه ها
فقه محیط زیست، رفتار با حیوانات در اسلام، سموم جانوری، اخلاق کشاورزی، جانور موذی.
وضعیت: چکیده برای ارائه به صورت پوستر پذیرفته شده است